Historia
Początki szkolnictwa zorganizowanego na terenie wsi Dźbów sięgają pierwszej połowy XIX wieku.
Rząd rosyjski zezwolił na założenie szkoły w 1818 roku. Miejscowi gospodarze wynajęli budynek, w którym mieściła się jedna sala szkolna oraz mieszkanie dla nauczyciela.
Pierwszym nauczycielem szkoły elementarnej w Dźbowie był Ignacy Radzikowski, skierowany na tę posadę przez podprefekta częstochowskiego. W raporcie szkół w dziekanacie Częstochowskim z kwietnia 1818 roku czytamy, ze nauczyciel "posiadał zdolności i pilność". W roku 1818 do szkoły uczęszczało 30 chłopców i 12 dziewcząt, w sumie 42 uczniów. W 1819 roku liczba chłopców zmalała do 22 ale uczennic wzrosła o 13. Obwód szkoły nie był rozległy, obejmował tylko wieś Dźbów. Rok szkolny zaczynał się 1-października i wtedy szkoła otwierała się na pierwsze półrocze. Drugie półrocze zaczynało się tydzień po Wielkiej Nocy. Niestety już w 1823 roku szkółka przestała egzystować, bo mieszkańcy nie chcieli utrzymywać nauczyciela.
Ponownie szkoła w Dźbowie rozpoczęła działalność edukacyjną po 1833 roku. Nauczycielem został Ignacy Praski a po nim Antoni Bilski. W tym tez roku został ufundowany etat, na który składało się Finansowo 42 gospodarzy z części starościańskiej i 14 z części wójtowskiej oraz 13 chałupników. Towarzystwo szkolne składało się z mieszkańców Dźbowa, chociaż były próby powiększenia go w roku 1836 przez włączenie wsi Wąsosz oraz Kuźnicy Marianowej. W roku 1851 car Mikołaj zniósł obowiązek posyłania dzieci do szkoły i zwolnił jednocześnie od składki szkolnej te gminy, które nie chciały jej płacić. Korzystając z tego zarządzenia, w roku 1856 sołtys Dźbowa oraz jeden z gospodarzy, złożyli w imieniu mieszkańców podanie do gubernatora cywilnego guberni warszawskiej o zniesienie szkoły. Władze oświatowe przychyliły się do prośby i Kurator zamknął szkołę w Dźbowie, wydając decyzje pismem z dnia 13.05.1859 roku. Nauczyciel został zwolniony, majątek szkoły został oszacowany na 50 kopiejek. W 1865 roku Komisja Oświecenia Publicznego opiekunami szkół ustanowiła wójtów gmin. Wójt Dźbowa założył ponownie szkołę elementarną. Po reformie szkolnej z roku 1862 uległy zmianie terminy rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego. Rok szkolny miał się zaczynać 1 września a kończyć 31 lipca. W okresie lata lekcje trwały od godziny ósmej do godziny 11 rano i od 3 do 5 po południu, a w okresie zimowym od godziny 9 do 12 i od 2 o 4 po południu. Jedyna wzmianka o działalności wójta jako opiekuna szkoły w Dźbowie pochodzi z 1889 roku. Opieka ta miała polegać na zabezpieczeniu skromnych warunków mieszkaniowych dla nauczyciela, który miał jednocześnie hodować trzodę chlewną dla utrzymania siebie i swojej rodziny. Do 1889 roku o budowie szkoły nie myślano. Nadal wynajmowano pomieszczenia u gospodarzy. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości stan szkolnictwa był bardzo niski, w tym także w Dźbowie, w którym nie obowiązywał przymus uczęszczania do szkoły. Wśród mieszkańców powyżej 10 roku życia 33,1% stanowili analfabeci. Rodzice nie byli zainteresowani kształceniem swoich dzieci. Dopiero w 1919 roku wprowadzono powszechny obowiązek szkolny dla dzieci od 7 do 14 roku życia. W okresie międzywojennym XX wieku, szkoła w Dźbowie była szkołą 1- klasową. Na rok szkolny 1924 - 25 , zapisanych było 119 dzieci. Przedszkole mieściło się w parterowym drewnianym budynku wynajętym u Franciszka Pęczka. W 1922 roku uczęszczało do niego 29 dzieci. Stara szkoła mieściła się na placu gromadzkim przy trasie do Częstochowy. Wynajmowano tez lokal od rodziny Pydów, Kotów, Wiewiórków i Uflewskich. Podjęto uchwałę o budowie nowej szkoły, którą postawiono na tej samej posesji i wykończono do roku 1938. Nową szkołę wybudowano ze składek mieszkańców Dźbowa. W czasie II wojny światowej w jej pobliżu Niemcy dokonali egzekucji na 10 Polakach. Po 1945 roku wieś została zamieniona na dzielnicę robotniczą. Liczba mieszkańców znacznie wzrosła i zaistniała potrzeba wybudowania nowej szkoły. Szkoła z siedzibą w starym budynku pracowała w skrajnie trudnych warunkach. W roku szkolnym 1954/55 w 8 salach lekcyjnych uczyło się 500 uczniów, rok później już ponad 600. W roku szkolnym 1961/62 zakończono w Dźbowie budowę Szkoły - Pomnika 1000 - lecia Państwa Polskiego. W nowym budynku miała się mieścić szkoła podstawowa, otrzymano także zgodę na otwarcie liceum ogólnokształcącego. Warunkiem sprzyjającym otwarciu tej placówki było przybywanie ludności w osiedlu robotniczym. W pierwszym roku istnienia nowej szkoły liczba uczniów wynosiła 929. Nauka trwała od godz. 8.00 do 21.00 w 25 oddziałach. Nowej szkole podstawowej i liceum ogólnokształcącemu w Dźbowie nadano imię Feliksa Dzierżyńskiego. Dyrektorem szkoły został p. Fidelis Gajos a zastępcą p. Kazimiera Bojarska. W latach 1961-70 liceum w Dźbowie ukończyło 346 absolwentów. W latach 70-tych liceum dźbowskie połączono z liceum im. A. Mickiewicza w Częstochowie, a w budynku pozostała tylko szkoła podstawowa. W 1977 roku Dźbów został włączony do Częstochowy i stał się jedną z dzielnic miasta. W "starej szkole" otwarto internat. Kolejnym dyrektorem szkoły został p. mgr Jerzy Dziąbor, a po nim funkcję tę pełniła p. mgr Anna Dębska. Pod koniec lat 90-tych rozpoczęto kolejną reformę oświaty. Utworzono gimnazja. Szkoła w Dźbowie została podzielona. Połowa budynku należy do Szkoły Podstawowej nr 52 a druga do Gimnazjum nr 21. Od 1999 r. funkcję dyrektora szkoły podstawowej sprawuje p. mgr Michał Jarząbek a gimnazjum p. mgr inż. Bożena Kruszyńska. Szkoła Podstawowa nr 52 bezsprzecznie stanowi centrum kulturalne dzielnicy dźbowskiej. Inicjatywy podejmowane przez społeczność szkolną aktywnie kształtują tradycję i przyjazny klimat, przyczyniają się do budowania etycznych norm postępowania, umacniają tożsamość narodową oraz głębokie zakorzenienie w historii i geografii ojczystego kraju, a także pozwalają odważnie i z dumą nosić imię częstochowianina i Polaka w Zjednoczonej Europie. Wśród działań, realizujących powyższe idee, wymieńmy przedsięwzięcia zmierzające do zaktywizowania lokalnego środowiska, takie jak: Dni Otwarte Szkoły, obchody Święta Niepodległości, akcja "Lato w mieście", Tydzień Rodziny połączony z festynem, lekcje otwarte z udziałem Prezydenta Miasta Częstochowy Pana Tadeusza Wrony. W szkole działają: Szkolny Klub Europejski, Klub Ucznia Zdolnego, Szkolny Klub Sportowy "Zorza" i inne oraz liczne koła zainteresowań. Nauczyciele Szkoły Podstawowej nr 52 tworzą oryginalne programy autorskie: "Edukacja europejska", "Moje miasto, moja dzielnica, moja szkoła", "Spotkania z matematyką", "I Ty, możesz zostać dziennikarzem", "Janusz Korczak przyjacielem dzieci". W ramach współpracy z Fundacją Pro Patria przygotowano również projekt edukacyjny "Ścieżki dydaktyczne na Jasnej Górze". Społeczność szkolna w trosce o prawidłowe funkcjonowanie dźbowskiej placówki dydaktyczno - wychowawczej opracowała dokument regulujący jej pracę: "Małą Konstytucję Ucznia Szkoły Podstawowej nr 52", "Regulamin Sejmiku Uczniowskiego", "Ceremoniał szkoły", a także "Kodeks Otwartych Serc", powstały jako efekt współpracy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną ze Stowarzyszenia "BETEL" i Szkołą Podstawową Specjalną nr 28 w Częstochowie. Różnorodność podejmowanych inicjatyw została uhonorowana prestiżową nagrodą - drugie miejsce (pierwszego nie przyznano) w Ogólnopolskim Konkursie pt.: "Rola Samorządu Uczniowskiego we współczesnej szkole" oraz swoistym znakiem jakości - "Szkoła z Klasą" - w akcji zorganizowanej przez "Gazetę Wyborczą" i Fundację Centrum Edukacji Obywatelskiej pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego.
W roku 2006 stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej nr 52 objęła pani mgr Bożena Golachowska i pełni je do dzisiaj.
Ważne wydarzenia z życia szkoły:
- Opracowanie i realizowanie wielu projektów edukacyjnych
- Powstanie „Małej Konstytucji Ucznia Szkoły Podstawowej nr 52” (2004)
- Uzyskanie tytułu „Szkoła z Klasą” (2004)
- Zorganizowanie Sejmiku Uczniowskiego Szkół Podstawowych Miasta Częstochowy z okazji 350 rocznicy zwycięskiej obrony Jasnej Góry (2005)
- Otrzymanie certyfikatu „Szkoła z Sercem roku 2007”
- Nadanie szkole imienia Małego Powstańca (2008r.)
- Otwarcie kompleksu boisk „Orlik” (2010)
- Przeniesienie i odrestaurowanie Pomnika „Ku czci żołnierzy 27 Pułku Piechoty Legionów Polskich poległych w latach 1917-1920 oraz ofiar II wojny światowej zamordowanych w latach 1939-1944 mieszkańców Dźbowa i okolic”, usytuowanego na placu szkolnym. (2013)
- Zdobycie tytułu „Szkoły Uczącej Się” (2013- 2015)
- Spektakl patriotyczny pt. „Mały Powstaniec” wystawiony w Filharmonii Częstochowskiej z okazji 75 rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego i 70 rocznicy Powstania Warszawskiego
- Uzyskanie certyfikatu „Przyjazna Szkoła” – 2013
- Działalność CARS (2013-2017)
- Stałe reprezentowanie szkoły na forum miasta w uroczystościach patriotycznych przez Poczet Sztandarowy
- Sukces szkolnej drużyny RUGBY TAG – I miejsce w Polsce w kategorii klas 5 (2015r.)
- Udział w Europejskich Projektach Edukacyjnych „eTwining” (2004-2018), „Socrates Comenius” (2010-2012) , „Erasmus” (2016-2019)
- Udział we współorganizacji obchodów miejskich Święta Odzyskania Niepodległości (2016, 2018)
- Działalność teatru szkolnego „TEATR 52” w latach 2008-2018 (Kopciuszek, Mały Książę, Dzwonnik z Notre Dame, Tajemniczy ogród, Królewna Śnieżka, Dwie Dorotki, Kot w butach, Czarnoksiężnik z Krainy Oz, Akademia pana Kleksa )
- Wydanie tomiku wierszy pt. „Strofy o mojej Ojczyźnie” z inicjatywy wiceprezydenta Ryszarda Stefaniaka, jako wspólny efekt twórczości uczniów i ich rodziców (....
- Współpraca ze szkołami w Polsce noszącymi imię Małego Powstańca – wspólny udział w projektach (m.in. „Kwiaty Pamięci”)
- Kontynuowanie tradycji szkoły – obrady Sejmików Uczniowskich
- Działalność telewizji szkolnej „TELEWIZJA 52”
- Współautorstwo i realizacja projektu „Patriotyczne impresje” utworzonego w ramach zadania publicznego MEN „RODZINA POLONINA” (2018)
- Współautorstwo i realizacja projektu „Nie chciejcie Ojczyzny, która Was nic nie kosztuje” pod patronatem Prezydenta p. Andrzeja Dudy (2018)
- Uzyskanie wyróżnienia Prezydenta Miasta i statuetki „Tym, co służą miastu i Ojczyźnie” za aktywne propagowanie wartości patriotycznych (2018)